Παναγία Χαλκέων
Η Παναγία Χαλκέων, γνωστή ως "Κόκκινη Εκκλησία" από το χρώμα των τούβλων της, βρίσκεται στη νοτιοδυτική γωνία της πλατείας, δίπλα στην Εγνατία οδό όπου η διαμόρφωση του χώρου με τη βαθιά επίχωση δείχνει τη στάθμη του μνημείου στα βυζαντινά χρόνια. Χτίστηκε το 1028 σε περίοδο ειρήνης και ακμής της πόλης και της αυτοκρατορίας, μετά τις νίκες του αυτοκράτορα Βασιλείου Β΄ κατά των Βουλγάρων, από τον πρωτοσπαθάριο (αξιωματούχο της βασιλικής αυλής) και κατεπάνω (διοικητή της περιφέρειας) Λαγουβαρδίας Χριστόφορο, όπως σημειώνεται σε επιγραφή στο μαρμάρινο υπέρθυρο της εκκλησίας. Ο τάφος του δωρητή βρίσκεται στο βόρειο τοίχο μέσα στο ναό. Σύμφωνα με την επιγραφή, η εκκλησία χτίστηκε σε "πριν βέβηλο τόπο", όπου οι αρχαιολόγοι τοποθετούν τη Χαλκευτική στοά της Ρωμαϊκής αγοράς, που είχε πολλά εργαστήρια χαλκωματάδων.
Η εκκλησία είναι βυζαντινό κομψοτέχνημα, πλινθόκτιστη με τρεις τρούλους και ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο των σταυροειδών ναών με τρούλο. Από την αγιογράφησή της που έγινε αμέσως μετά το χτίσιμο της εκκλησίας, σε περίοδο ακμής της ζωγραφικής στην πόλη, σώζονται οι παραστάσεις της Δευτέρας Παρουσίας στο νάρθηκα, της Ανάληψης στον τρούλο, μερικές σκηνές από το Δωδεκάορτο καθώς και ολόσωμοι άγιοι και η παράσταση της Θείας Ευχαριστίας στο Ιερό Βήμα. Το 14ο αιώνα η εκκλησία τοιχογραφήθηκε ξανά. Από αυτήν την περίοδο διασώζονται μερικές συνθέσεις στο δυτικό τοίχο σε κακή κατάσταση, όπως ο Ακάθιστος Ύμνος. Η εκκλησία στα χρόνια της Τουρκοκρατίας μετατράπηκε σε τζαμί με το όνομα Καζαντζιλάρ τζαμί (τζαμί των Χαλκωματάδων) καθώς το μνημείο βρισκόταν στην περιοχή όπου υπήρχαν από τη βυζαντινή εποχή εργαστήρια και καταστήματα χάλκινων ειδών. Η συνέχεια της επαγγελματικής παράδοσης στην περιοχή διασώζεται ως τις μέρες μας. Στους δρόμους δυτικά της εκκλησίας υπάρχουν παλιά εργαστήρια και καταστήματα που πωλούν χάλκινα είδη, οικιακά και εκκλησιαστικά σκεύη, αναμνηστικά δώρα κ.α.
ΑΓΙΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ
Ο ναός των Αγίων Αποστόλων, άλλοτε καθολικό μονής, ρβίσκεται πολύ κοντά στα δυτικά τείχη της πόλης. Από το μεγάλο μοναστηριακό συγκρότημα, εκτός από το καθολικό διατηρούνται σήμερα η κιστέρνακαι ο πυλώνας στα νοτιοδυτικά. Το καθολικό κτίσματου 14ου αιώνα, ...
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |