Επίδαυρος
Στο ακρωτήρι "Νησί" της Επιδαύρου σώζεται σε καλή κατάσταση το θέατρο της αρχαίας πόλης, στη μορφή που προσέλαβε στους ύστερους χρόνους της χρήσης του. Το κοίλο, εκτός από ελάχιστα εδώλια, είναι κατασκευασμένο από τιτανόλιθο, ενώ οι κλίμακες ανόδου από πωρόλιθο.
Μέχρι σήμερα έχουν αποκαλυφθεί 9 κερκίδες με 18 σειρές καθισμάτων, αρχικής χωρητικότητας 2000 περίπου θεατών. Όλα τα εδώλια του θεάτρου και οι θρόνοι φέρουν επιγραφές με ονόματα χορηγών και υποδηλώνουν παράλληλα την άμεση σχέση του μνημείου με την λατρεία του Διονύσου.
Από τις επιγραφές του μνημείου εξάγεται ότι η κατασκευή του, που έγινε τμηματικά, αρχίζει στα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα και συνεχίζεται μέχρι τους ελληνιστικούς χρόνους. Πιθανότατα υπήρχε και μία πρωιμότερη, ευτελέστερη μορφή του θεάτρου.
Στους ρωμαϊκούς χρόνους, η ορχήστρα γίνεται ημικυκλική με την ανέγερση του σκηνικού οικοδομήματος πλησιέστερα στο κοίλο. Το κατώτερο τμήμα της σκηνής αυτής σώζεται μέχρι σήμερα. Εδώλια του κοίλου χρησιμοποιήθηκαν στο τείχος των ύστερων χρόνων, που κτίσθηκε στην κορυφή του δεύτερου λόφου του ακρωτηρίου.
Για τη μελέτη, προστασία και ανάδειξη του μνημείου έχουν προγραμματισθεί να ξεκινήσουν στο άμεσο μέλλον: α) η ολοκλήρωση της ανασκαφής, β) η συντήρηση - στερέωση και αναστήλωση του θεάτρου. Εφόσον οι εργασίες αυτές προχωρήσουν, υπάρχει η πρόθεση από το Δήμο Αρχαίας Επιδαύρου καθιέρωσης ετήσιου μουσικού φεστιβάλ, με σκοπό την αναβίωση του μικρού αρχαίου θεάτρου της πόλης της Επιδαύρου, που λειτουργούσε επί αιώνες παράλληλα με το μεγάλο θέατρο στο ιερό του Ασκληπιείου (Λυγουριό).
Οι εργασίες αναστήλωσης προβλέπεται να ξεκινήσουν μετά την πλήρη αποκάλυψη του μνημείου, που θα καταστήσει δυνατή τη μελέτη του θεάτρου για την υποβολή αναστηλωτικής πρότασης.
Τον Ιούλιο του 1995 πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά πειραματικά τέσσερις μουσικές παραστάσεις στο χώρο με τη συνεργασία του Δήμου Αρχαίας Επιδαύρου και των Υπουργείων Πολιτισμού και Τουρισμού.
Το θέατρο της πόλεως Επιδαύρου εντοπίσθηκε πρώτη φορά το 1970. Οι ανασκαφές ξεκίνησαν το 1972 από την τότε Εφορο Αρχαιοτήτων Ε. Δεϊλάκη και διήρκεσαν μερικούς μήνες αποκαλύπτοντας το μεγαλύτερο μέρος του μνημείου. Μία δεύτερη, περιορισμένης κλίμακας ανασκαφική έρευνα διενεργήθηκε το 1989, χωρίς όμως να αποκαλυφθεί πλήρως η συνολική εικόνα του θεάτρου.
Μικρό Θέατρο
Το αρχαίο Θέατρο είναι χτισμένο στη Δυτική πλαγιά του Κυνόρτιου Όρους και είναι ένα από τα καλύτερα σωζώμενα και ωραία θέατρα της αρχαίας Ελλάδας.
Το αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, όπου κάθε καλοκαίρι αναβιώνει μέσα απο θεατρικά δρώμενα ο αθάνατος αρχαίος Ελληνικός λόγος, σχεδιάστηκε στα μέσα του 4ου αιώνα π.χ από τον Αργείο αρχιτέκτονα Πολύκλειτο.
Είναι κατασκευασμένο από λίθινη πρώτη ύλη και έχει χωρητικότητα 14.000 θεατών.
Η ορχήστρα του αρχαίου Θεάτρου της της Επιδαύρου είναι κυκλική, έχει διάμετρο 20.30 μ. και στο κέντρο της έχει περιφερειακό λίθο ο οποίος δείχνει το μέρος όπου ετοποθετείτο ο Βωμός. Το κοίλο μέρος του Θεάτρου, που είναι προορισμένο για τους θεατές αποτελείται από 55 σειρές εδωλίων και χωρίζεται σε δύο ζώνες με οριζόντιο διάζωμα. Το κάτω διαμέρισμα έχει 12 κερκίδες και το επάνω 22. Τα καθίσματα του κάτω

διαμερίσματος είναι κατά 10 εκατοστά χαμηλότερα από εκείνα του επάνω, στοιχείο που δείχνει πως το κάτω διαμέρισμα χρησιμοποιούνταν και προσκεφάλια, ενώ επιπροσθέτως συνέτεινε το άνω κοίλο διάζωμα να αποκτά συγχρόνως περισσότερο απότομη κλίση, χαρακτηριστικό που ίσως αποτελεί ένα από τα καίρια μυστικά της θαυμάσιας ακουστικής του θεάτρου.
Κοντά στο θέατρο υπάρχει το Μουσείο του Ασκληπιείου, που είναι δημιουργία του αρχαιολόγου Παναγή Καββαδία, ο οποίος έφερε και στην επιφάνεια το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου το 1881.
Η ακουστική του θεάτρου είναι τόσο τρομακτική που μπορεί κανείς να ακούσει από την τελευταία κερκίδα το ήχο της πτώσης ενός κέρματος στο κέντρο του
Επίσης στην ίδια περιοχή στη δυτική πλευρά της χερσονήσου βρίσκεται το μικρό θέατρο της Επιδαύρου. Ανακαλύφθηκε το 1971 από την αρχαιολόγο Ευαγγελία Δεiλάκη και ανασκάφτηκε από την αρχαιολογική υπηρεσία Ναυπλίου το καλοκαίρι του 1972. Είναι μαρμάρινο, θαυμάσια διατηρημένο, 6000 θέσεων - πιθανόν να ήταν και 9000 θέσεων με προσθήκη ξύλινων κερκίδων στα επάνω διαζώματα- και μαρτυρεί την άνθηση και τον πολιτισμό της πολιτείας, που διατηρούσε τέτοιο δικό της θέατρο, αφού σε απόσταση 20 μόλις χιλιομέτρων υπήρχε το μεγάλο του Ασκληπιείου.
Ιερό Ασκληπιού